Zo 31 mei

Vanmiddag is het opvoering van het hedendaagse stuk. Ik zit in de zaal om te luisteren naar de stukken voor ons, en eigenlijk is dat van ons zeker niet het slechtste, hoe pijnlijk dat ook is. Waarom word je componist, waarom schrijf je een stuk? Ik wil absoluut niet alle hedendaagse muziek over dezelfde kam scheren, maar wat er vandaag opgevoerd wordt, daar wordt de wereld gewoon niet beter van.
Ze willen allemaal op zoek naar werkelijke originaliteit, klanken en kleuren die nog nooit eerder vertoond zijn, en op zich begrijp ik het streven om grenzen af te tasten en te vernieuwen wel. Maar ik geloof niet dat het werkbaar is om je van alles af te zetten, enkel omdat het al eens gedaan is. Is het niet nuttiger om gericht die regels te doorbreken waarvan je merkt dat ze je creativiteit belemmeren, dan gewoon alle principes te verlaten, louter omdat het principes zijn?
’s Avonds trekken we met z’n allen naar Minitalia om te eten. Dat is een klein Italiaans restaurantje, waar Fabio de eigenaars van kent. Normaal zijn ze op zondag gesloten, maar ze doen vandaag speciaal voor ons alleen open. Wat heerlijk om een keertje niet zelf te moeten koken en afwassen, en toch een avondje voor ons te hebben! Achteraf drinken we nog iets, en dat wordt al snel voortgezet in onze keuken: iedereen heeft nog wat bier en wijn over, en daar moeten we stilaan van af! Net als we op het punt staan om te gaan slapen, krijgen we bezoek – de ontdekking van de dag: we hebben een nachtwaker! Blijkbaar komt hij sinds de laatste serieuze klachten van de buren elke nacht twee keer checken of alles rustig is, maar ik ben blijkbaar nog nooit wakker geweest op uren dat hij langskomt.

Za 30 mei

De laatste les van Hege! En het is echt een typische les voor haar: chaotisch qua praktische regeling, maar inhoudelijk zeer precies – ze slaagt er zelfs in om nog met een paar totaal nieuwe dingen af te komen, die ik absoluut moet gehoord hebben voor ik naar huis ga. Ze heeft zelf maandag een belangrijk concert, en ik vermoed dat ze door de zenuwen wel wat ‘extra zichzelf’ is.
De namiddag loopt een beetje verloren, we hebben teveel halve plannen gemaakt, waardoor er uiteindelijk niets doorgaat. Maar misschien is het niet zo erg om nog een beetje rustig thuis te zitten. Om te studeren ben ik iets te moe, maar ik gebruik mijn tijd om een en ander van de les op te schrijven. Schumann spelen zal wel gaan, en de lange termijn, waarvoor het opschrijven dient, is toch minstens even belangrijk als dit examen.

Vrij 29 mei

Vroeg opstaan, want ik moet Rebecka begeleiden voor haar examen. Of liever, Rebecka moet mij begeleiden: het is examen van begeleidingspraktijk. Ze speelt heel mooi, hoewel ze er erg bang voor was. En eigenlijk gaan haar andere examens ook heel vlot. Hopelijk krijgt ze zo wat zelfvertrouwen en kan ze zich stilaan wat beter in haar vel gaan voelen.
Er staat nog meer liefdadigheid op mijn programma: Ansgar, de componist van ons kraak-en-piep-stuk, wil een opname, en die zullen we vandaag maken. En opnemen betekent lang wachten, dikwijls defecten aan de apparatuur, het toch nog eens een keertje spelen omdat die ene micro wat piepte,… in een woord: veel tijd verliezen. En terwijl ik me stilaan heb neergelegd bij het stuk zelf, begin ik te merken dat Ansgar het zelf wel een fantastische compositie vindt. Hij geeft dan ook totaal geen blijk geeft van besef dat we eigenlijk wel iets beter zouden kunnen doen met onze tijd. Natuurlijk bedankt hij ons wel mondeling voor bewezen diensten op het einde van de dag, maar iets extra tussendoor, al was het maar een kopje koffie, zou absoluut geen kwaad kunnen: we hebben er voor de rest helemaal niets aan…
’s Avonds ga ik samen met Fabio naar het verjaardagsfeestje van Kryszta, een meisje van zijn klas. Het is heel gezellig om nog heel even nieuwe mensen te leren kennen, en zelfs nog nieuwe Zweedse specialiteiten te proeven (zoals daar zijn: smörgåstårta, boterhammentaart met eiersla, zalm, kerstomaatjes,…). Alleen grappig dat het er eigenlijk niet meer toe doet of ik alle namen wel onthoud!

Do 28 mei

Vandaag gaat voor mij de laatste week hier in. En nadat ik Kaisa gisteren heb horen vertellen hoeveel werk ze uiteindelijk nog had met de opruim, begin ik maar vast een en ander in te pakken. Pas dinsdagavond ben ik echt klaar met school, dan zijn alle examens en concerten afgelopen. En misschien is woensdag alleen toch maar weinig om alle praktische werkjes af te handelen? Daarbij, ik heb deze week al elke dag goed geoefend, vandaag mag het wat minder zijn. En als ik drie volle koffers in een hoek stapel, vol dingen die ik deze week zeker niet meer nodig heb, weet ik heel zeker dat het zelfs nu nog veel werk zal zijn voor een enkele dag. Maar morgen ga ik toch eerst weer deftig studeren, dat blijft nog tot dinsdag prioriteit.

Woe 27 mei

Het begin van het einde… morgenochtend vroeg vertrekt Kaisa naar Finland, wat betekent dat we vandaag aan het eerste afscheid toe zijn. Het is wel een afscheid in stijl: ze speelt eerst nog mee in een concert van de folkafdeling op school, met feestje achteraf, en daarna genieten we met z’n allen van verse focaccia en rode wijn. Maar dan wordt het toch tijd om te gaan slapen… Op deze manier is afscheid nemen best leuk: geen tijdsdruk, lekker eten en drinken, veel mopjes en weinig ernst – het past gewoon niet om nu in tranen te gaan uitbarsten. En Kaisa studeert hier volgend jaar gewoon lekker verder, dus het is nog niet eens zo definitief!

Di 26 mei

Ik heb lang niet genoeg techniek geoefend de afgelopen maand, maar gedurende het hele jaar juist wel, en dat werpt zijn vruchten af: al na twee dagen merk ik dat mijn vingers zich opnieuw hun conditie herinneren, en alles gaat vrij snel weer vlot. Ook de les met Hege gaat vlot – Schumann is nu klaar voor een hoger niveau, waar elke noot resonantie draagt, het verschil tussen een fortepiano, sforzando of accent hoorbaar zijn, en positiewisselingen zonder pardon juist zijn. Tegen het examen volgende week zal het niet klaar zijn op die manier, maar het is wel de moeite om er zo aan te leren werken: dit is de gelegenheid om te zien hoe Hege’s focus op techniek in een muzikale context werkt. Ten tijde van Beethoven hebben we het nooit zo gedaan, maar toen begreep ik nog maar halvelings wat ze eigenlijk allemaal bedoelde. Maar nu is het al veel duidelijker, en hoewel ik nog veel te leren heb, lukt het sporadisch al wel eens om een noot te produceren die heel eenvoudig is zoals ik het wil, niet ongeveer, niet bijna, maar er gewoon helemaal 100% op – waar ik dan wel even van verschiet!

Ma 25 mei

Hoewel ik vrij laat thuis was, word ik vanzelf veel te vroeg wakker, en opnieuw inslapen zit er niet meer in. Dus sta ik maar op, en ga naar school. Het moet van voor mijn concert geleden zijn dat ik nog voor acht uur ’s ochtends op school ben verschenen. Maar vandaag gaan mijn laatste tien dagen hier in, en misschien is het wel een goed idee om ook qua oefenen nog eens alles op alles te zetten in de eindspurt! In ieder geval is het fijn om nog eens te doen – met Mahler heb ik ook veel gerepeteerd, maar het is nog iets heel anders om een hele dag zelf te zitten studeren. Omdat het volgende week examen is, hebben we vandaag opnieuw groepsles als voorbereiding. Schumann nog eens spelen dus, al was het maar om te kijken wat ervan overblijft… Gelukkig is dat behoorlijk veel, het lukt zelfs nog bijna van buiten. En ik ben blij dat ik het zo lang heb laten liggen, pas vorige vrijdag heb ik de partituur weer uitgehaald. Het is nu eindelijk zo natuurlijk geworden om te spelen dat ik er nu op een andere manier aan kan werken, meer in detail en meer op klank en muzikaliteit. Het gevoel van me erdoor te spartelen is helemaal weg!

Zo 24 mei

Gisteravond zijn we na Mahler iets gaan drinken met de groep, en eigenlijk had ik er maar weinig zin in. Maar het voelt alsof het moet van de groep. Ik wil heel graag mee leuke dingen doen, zeker omdat het voor een paar mensen al het laatste weekend is. Maar ik ben vrij moe van het concert, en ik ben sowieso niet helemaal mee met de manier waarop de meeste feestjes hier gevierd worden – in de eerste plaats om het vele drinken. Maar de laatste weken is er nog iets anders wat me een beetje stoort, of liever, wat ervoor zorgt dat ik minder zin heb om mee te doen: laat ik het het Pony World syndroom noemen (die naam is zelf bedacht door de bewoners van de zesde verdieping). Ik heb het over het gevoel dat we hier de beste maatjes zijn, en dat het einde van de wereld nabij is als we volgende week moeten afscheid nemen. Wel, laat ik eerlijk zijn, ik deel dat gevoel niet. Versta me niet verkeerd, het zijn fijne mensen, maar niet mijn allerbeste vrienden, en ik heb om verschillende redenen ook zin om terug naar huis te gaan. Ik heb dit jaar hard gewerkt, en achteraf gezien misschien te weinig inspanningen geleverd op sociaal vlak. Daardoor voel ik me nu niet helemaal op mijn gemak bij al het geknuffel, maar ik heb ook geen zin om nu opeens wel veel moeite te gaan doen om er toch in mee te gaan of te doen alsof ik het allemaal wel leuk vind…
Maar genoeg gezaagd, er zijn nog genoeg leuke dingen om over te vertellen! Bijvoorbeeld: ’s avonds op bezoek bij Hege thuis. Het is heel fijn om nog eens in de Torso te zijn! Dat nu al zeker voor de laatste keer… We kijken samen naar de DVD van mijn concert (met de nodige pauzemomentjes waarin ze commentaar geeft, natuurlijk), en maken daarna lekker samen eten klaar: er staat zalm in de oven op het menu, met puree en groene asperges met pijnboompitjes, hmm! Van zodra de we in de keuken staan, schenkt ze me een glas wijn in en vraagt om vanaf nu dan maar te doen alsof ze geen leerkracht is, en geen blad voor de mond te nemen. Wat ik dan ook maar doe, zelfs zonder erbij na te denken, ik heb haar immers niets te vertellen wat ze niet zou willen horen. Ze praat over haar reis naar Vietnam, over haar kinderen, over haar leven met cello spelen, over wat mij nog allemaal te wachten staat (een beetje leerkracht blijft ze toch lekker wel). Ik vertel over hoe ik het dit jaar gevonden heb en over mijn leven in België, en maak van de gelegenheid gebruik om toch ook een half woordje over Rebecka te zeggen – ik ben er namelijk van overtuigd dat Hege gewoon niet weet dat zij het zo moeilijk heeft, want ze doet haar mond niet open, durft zelfs amper vragen te stellen als ze iets niet begrijpt. En ik heb begrepen dat Hege het toch ook erg vreemd en spijtig vind dat veel van haar leerlingen vertrokken zijn vooraleer ze eigenlijk al iets hadden geleerd van haar – dus waarom zou ik niet proberen om dat nu eens te voorkomen?

Za 23 mei

Tromgeroffel… Mahler! Na drie dagen tutti repetitie en een generale repetitie gisteravond laat is het vandaag tijd voor het concert! Maar zo indrukwekkend als de eerste repetitie wordt het spijtig genoeg niet meer. Het is natuurlijk een fijn stuk om te spelen, en de professionele omkadering staat me zeker aan. Maar de muzikale beleving tijdens het spelen is eerder een tegenvaller. Ik voel alvast heel goed dat dit stuk na geen week repeteren totaal niet in me zit, er gebeuren constant dingen om me heen die ik voor het eerst lijk te horen – niet omdat dat echt zo is, maar ik ken gewoon niet heel het stuk van binnen en van buiten. In een niet-professioneel orkest is het veelal zo dat de eerste repetitie een totale ramp is, en dat iedereen zo met zijn partij worstelt dat het lijkt alsof het nooit zal lukken. Maar elke repetitie passen de puzzelstukjes beter in elkaar, en geleidelijk aan komt de muziek naar voren. En op het concert wordt dat vaak net nog eens een heel klein beetje overtroffen, waardoor het werkelijk voelt als de kroon op het werk, iets waar iedereen samen trots op is. Maar dat gevoel van ‘dit hebben we samen tot stand gebracht’ is er vandaag veel minder: iedereen heeft namelijk gewoon zijn job gedaan, en het is maar normaal dat dat goed is… Misschien ben ik nu wat te pessimistisch, ze schudden allemaal wel heel blij handjes achteraf, en de goeie solo’s worden ook wel geprezen. En iedereen heeft wel alles gegeven om zo mooi mogelijk te spelen. Ik moet gewoon stilaan wat orkestervaring opdoen, zodat het niet allemaal zo nieuw en spannend is. Dan komt er vanzelf wel wat aandacht vrij voor de muziek!

Vrij 22 mei

Vandaag zal ik nog maar eens zelf beginnen studeren – tijdens Mahler heb ik er niet genoeg energie voor gehad, hoewel juist in orkestrepetities het grootste risico schuilt om slordige techniek te ontwikkelen. Ik voel meteen dat het concentreren op de details van elke beweging een pak moeilijker is dan een maand geleden, en ook mijn armen doen vrij snel weer pijn. Je hebt in zo’n repetitie immers ook helemaal geen tijd om te letten of je wel goed zit, en of je geen nodeloze spanningen hebt in je lichaam. (Op het einde van de dag voel je meestal wel dat die er inderdaad zijn, maar je krijgt geen tijd om er iets aan te doen.) Ik vraag me heel stilletjes af hoe dit voor mijn lichaam zal evolueren: heeft Hege me genoeg basis geleerd om ooit helemaal pijnvrij te spelen, zelfs in een orkest? Of zal ik ooit een afweging moeten maken, hoe graag ik in een orkest wil spelen, en hoeveel ik daarvoor wil opofferen? Hege’s belangrijkste les is in ieder geval om steeds maar te blijven studeren, of ik nu lesgeef of ergens een vaste plaats heb in een ensemble, en vooral in de laboratoriumstijl die ik nu hanteer – mezelf nooit laten geloven dat ik nu wel goed genoeg speel, dat ik niets meer hoef bij te leren... want ook in cello spelen is stilstaan eigenlijk achteruitgaan.

Do 21 mei

Na zo’n drie zware dagen kan ik vandaag gelukkig uitslapen en genieten van een dagje vrij:
1. Ontbijt-op-bed met tikkeneike en toast, compleet dankzij de aardbei die Rickard me aanbiedt
2. Wat luieren aan de computer en achterstallig huishoudwerk doen
3. Een toertje lopen in de zon
4. Naar een concert van het jongerenorkest van de stad gaan luisteren, waar Liina en Lennu in meespelen
5. Uitgebreid koken – lasagna, want mijn spinazie moet dringend op
6. Eens naar huis bellen
7. Blog bijschrijven
8. Slapen, nog maar eens zonder wekker!

Woe 20 mei

Dit is zo’n typische dag die zelfs voor hij begonnen is al dreigt mis te lopen: acht uur repetities, met twee keer maximaal een half uur pauze tussendoor… Maar het valt allemaal nog goed mee! De eerste repetitie is kamermuziek, een stuk voor het compositie-examen van Ansgar, die in het laatste jaar zit. Ik word er geweldig ongemakkelijk door, omdat er heel veel praktische dingen nog niet in orde zijn, en ook omdat ik, ondanks wat oefenwerk, echt geen beterschap hoor. Maar de andere cellist komt niet opdagen, en daardoor heeft Ansgar alle tijd van de wereld om zich alleen met mijn partij en mijn bezorgdheid bezig te houden – volgens hem is het heel normaal met een stuk als dit, dat het veel erger lijkt dan het eigenlijk is, hijzelf is alleszins heel opgetogen.
Daarna is het tijd voor partiële repetitie van Mahler, met alleen de celli. Ook hiervoor ben ik wat nerveus, omdat er nog zoveel passages zijn die ik niet foutloos kan spelen. Maar ik heb me alweer zorgen gemaakt voor niets: de nuttigste passages om partieel te repeteren, gaan natuurlijk over soorten van accenten en vibrato, op momenten dat de cellopartij duidelijk hoorbaar is. En die moeilijkste trekken horen daar dus helemaal niet bij! Het is heel gezellig om de andere cellisten zo eens wat beter te leren kennen. Er is Nils, de aanvoerder, die heel grappig praat en zingt, en Lyssa, die naast hem zit, een zwarte vrouw die afkomstig is van Montréal, beide in de veertig. Het moet gezegd dat Lyssa’s aanwezigheid me bijzonder opvalt, heel eenvoudig omdat je in de wereld van de klassieke muziek nu eenmaal niet zoveel Afrikanen tegenkomt – ik heb er zelfs nog nooit eerder een gezien (!). De andere celli zijn allemaal jonger; Johan, die bij ons op school ook lesgeeft, heeft rond kerstmis een eerste kindje gekregen, en Mathias, die naast mij zit, is pas vorig jaar afgestudeerd. John en Christian zitten daar wat tussenin, en de anderen zijn medestudentjes: Lisa en Johanna zitten allebei in de klas van Mats en ken ik van de groepslessen wel een beetje – hoewel we achteraf gezien nooit echt veel contact hebben gehad, maar goed.
De sfeer op de partiële geeft een goed gevoel om daarna aan de tutti repetitie te beginnen, we hebben iets te vertellen (die bassen-solo in het vierde deel!). En Mathias fluistert me op het einde van de dag in dat ik het goed doe – dat is fijn om te horen, want hij hoeft helemaal niets van die aard te zeggen!

Di 19 mei

We zijn nog maar aan de tweede dag repetitie, en het begint al wat door te wegen. Orkest spelen is niet gemakkelijk, laten we dat duidelijk stellen. Vooral qua concentratie vergt het een bijzondere inspanning. In de eerste plaats de partijen zelf: het wisselt constant tussen spelen, sporadisch zelfs quasi onspeelbaar, zo moeilijk, en rusten tellen, hier en daar minutenlang geen enkele noot. Daarbij zit je in een donkere concertzaal, natuurlijk zonder ramen, en is er wel de hele tijd wel lawaai om je heen – mooie muziek natuurlijk, maar het blijft wel aan de luide kant.
Bovendien zit een repetitie vol met ‘verveelpauzes’: terwijl de dirigent bijvoorbeeld met de blazers iets uitstemt, moeten wij maar wat om ons heen kijken, eens piepen hoe laat het is, mopjes gebaren naar collega’s,… toch moet je ook bij de les blijven, want opeens zegt de dirigent dan iets wat wel belangrijk is voor ons, en dat moet je natuurlijk gehoord hebben. Of draait de aanvoerder zich om, en fluistert iets over boogstreken die aangepast moeten worden.
Dat ik vrij ver achteraan zit helpt ook niet: het is zoveel gemakkelijker om de dirigent goed te zien en te volgen als je dichter bij hem zit. In het USO zat ik helemaal vooraan, en dan adem je als het ware mee met de chef, je merkt zelfs de kleinste details in zijn bewegingen. Maar achteraan kost dat weer wat extra energie, en moet je actief van je muziek opkijken om mee te zijn.
Wat ik echter het allermoeilijkste vind, is dat je tijdens dat alles heel de tijd netjes op je stoel moet blijven zitten. Eens rechtstaan of opzichtig stretchen stoort de repetitie, en is dus ‘not done’, maar je voelt je wel met de minuut stijver worden. En terwijl ik kleine rekoefeningetjes doe van op mijn stoel, groeit mijn verbazing over het feit dat alle andere orkestleden tijdens de pauze gewoon opnieuw gaan wegzakken op een stoel in de cafetaria… Hoe hou je zoiets veertig jaar vol?

Ma 18 mei

De vlucht gisteravond is nogal tegengevallen – het was een heel klein vliegtuig, en vrij veel turbulentie… slechte combinatie, toch voor iemand die zo snel reisziek wordt als ik. Maar na een nachtje goed doorslapen voel ik me weer fit genoeg voor zes uur orkestrepetitie… Het is de eerste repetitie met het hele orkest, en dat is nogal wat: vier fluiten, vier hobo’s, vijf klarinetten, vijf fagotten, maar liefst negen hoorns, zes trompetten, vier trombones, tuba, twee harpen, celesta, slagwerk, en ongeveer alle strijkers die ze hebben kunnen bemachtigen voor deze productie! Vanaf nu zitten we dan ook in de theaterzaal, waar alles in gereedheid gebracht is. (Een professioneel orkest wil ook zeggen dat de omkadering professioneel is – deze keer dus geen slepen met stoelen of pupiters, zelfs de partituren worden voor ons klaargezet.) Het is een typisch oud theater, met fluwelen stoeltjes en een groot podium vol kruisjes in tape. De gemiddelde Belgische schouwburg is wel een pak chiquer, Zweden zijn nu eenmaal wat minder theatraal aangelegd. Maar dat het wel over een oud theater gaat, mogen we vanaf de eerste minuut aan den lijve ondervinden: er blijkt aan de zijkant van het podium een gat in de plankenvloer te zijn, en tijdens zijn allereerste entree valt de dirigent precies met zijn ene voet door dat gat… De schade is nogal beperkt, en we kunnen vrijwel meteen beginnen repeteren, maar iedereen in het orkest is meteen erg op zijn hoede: stel dat zoiets je overkomt als je met je instrument rondloopt!

Za 16 mei - Zo 17 mei

België! Jeroen terugzien! Me dunkt dat we stilaan zonder voorbehoud kunnen stellen dat we deze relatietest goed doorgekomen zijn – nog amper drie weken te gaan!
Jeroen is intussen al ‘voor echt’ teruggekeerd naar België en houdt zich fulltime bezig met solliciteren… maar dit weekend eventjes niet. Zaterdag mogen we naar een trouw, en zondag is er een communiefeest. En Jeroen verjaart zondag – we hebben geen tijd om extra te vieren, maar hij moet het dan toch niet zonder champagne stellen…

Vrij 15 mei

Gisteravond is Fleur hier blijven logeren, we waren samen iets gaan eten en opeens was het zo laat dat ze niet meer thuis in Lund zou geraken. Maar dat is geen probleem, mijn kamer is groot genoeg en er ligt een matje in de kast. Ze moet vroeg op om op tijd in de les te geraken, en dat komt goed uit want ik heb ook nog een heleboel te doen. Na de repetitie vanmiddag neem ik de trein naar Kopenhagen voor een heel kort reisje naar huis!

Do 14 mei

Vandaag beginnen de repetities voor Mahler, een samenwerkingsproject tussen onze school en het operaorkest van de stad. Spannend, niet alleen omdat het Mahler is en dus sowieso uitdagend op alle vlakken, maar het is voor mij de eerste keer dat ik meespeel in een professioneel orkest. Stage doen dus eigenlijk, iets waar we in België nauwelijks de kans toe krijgen.
Praktisch gezien is er niet zoveel verschil; ik heb wel al vaak in een orkest gezeten, en het systeem van luisteren naar de dirigent, lange repetities en boogstreken in het oog houden, dat is natuurlijk overal zo. Maar er is wel degelijk een verschil in aanpak, in efficiëntie. Iedereen heeft op voorhand zijn partij zo ingestudeerd, dat er direct kan gewerkt worden op wat de chef muzikaal verlangt – zelfs tijdens een eerste lezing. Ook de muzikale precisie is er al meteen: nauwkeurig spelen wat er staat, met de juiste dynamische verschillen, en de exacte lengte van iedere noot. (Daarom is het dus zo nodig om je partij op voorhand goed te kennen; als je prima vista speelt, heb je geen tijd om daar aandacht aan te besteden. Maar in een schoolorkest zijn ze daar zelden streng op.) Het lijkt misschien vreemd dat ik dat allemaal niet vanzelfsprekend vind, maar het is de eerste keer dat ik het zo meemaak! Gelukkig voor ons, de studenten, is de chef heel vriendelijk als het dan toch eens misloopt – want jawel, hij weet aan wie het ligt.

Woe 13 mei

Gisteren hadden we een eerste examen van kamermuziek met ons kwartet van Beethoven, en dat is heel goed gegaan. De juryleden wilden zelfs helemaal geen kritiek geven – ‘We zouden wensen dat alle groepen op school hetzelfde niveau halen’. Maar vandaag is het dus anders, voor Shostakovich krijgen we wel veel commentaar. Op zich vind ik dat prima, en ik verwachtte ook niet dat het heel goed zou worden. Alleen vind ik het spijtig dat ik op voorhand wist dat het niets ging worden, dat we als groep gewoon geen goede kamermuziek zouden kunnen brengen.
Hoe hard ik ook gewerkt heb dit jaar, ik kan nog steeds slecht spelen – misschien zijn er steeds minder mensen die het horen, maar het is wel zo. Soms ligt het aan mij, soms ook aan anderen, maar het is gewoon niet te vermijden. Slechte optredens blijven part of the deal, en het is enkel een kwestie van hoe je ermee omgaat… Daartoe vind ik vandaag alvast een beetje inspiratie in dit gedicht, dat we vroeger tijdens Grieks eens gelezen hebben, en nu bij toeval (in de vorm van een oude Knack) weer op mijn schoot terechtkomt.

Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka
wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
De Cyclopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon behoef je niet te vrezen,
hen zul je niet ontmoeten op je weg
wanneer je denken hoog blijft, en verfijnd
de emotie die je hart en lijf beroert.
De Cyclopen en de Laistrygonen,
de woedende Poseidon zul je niet treffen
wanneer je ze niet in eigen geest meedraagt,
wanneer je geest hun niet gestalte voor je geeft.

K.P. Kavafis

Di 12 mei

Hege is terug uit Vietnam, en vandaag heb ik dus opnieuw gewoon les. Het is heerlijk om haar terug te zien, maar ze brengt me meteen ook weer met mijn beide voeten in de realiteit: het concert was goed, ok, maar het is nu toch evident om gewoon verder te oefenen? Er zijn immers nog zoveel dingen die ik nog niet kan. En of ik nu nog een maand of vijf jaar hier blijf, de tijd loopt gewoon verder, dus elke dag zonder oefenen is een verloren dag… De meeste dingen die ik dit jaar voor het eerst gehoord heb, kan ik inderdaad helemaal nog niet, en ook al doe ik volgend jaar eindexamen, het is wel de bedoeling dat ik op deze manier nog heel mijn leven blijf verder doen. Ook Hege vindt nog dingen die ze aan haar spel kan verbeteren, en zij gaat bijna op pensioen!
Ik weet dat ze gelijk heeft, maar op momenten zoals dit, wanneer ze merkelijk veel meer energie en enthousiasme kan opbrengen dan ik, heeft het bijna een averechts effect: ze formuleert vrij droog hoeveel werk ik nog voor de boeg heb, en ik ben er niet helemaal zeker van of ik daar wel tegen opgewassen ben…

Ma 11 mei

Gisteravond heb ik, naar aanleiding van deze schrijfsels, een mailtje gekregen van Alex, steunend erelid van de vereniging die mijn leven heet. En dat doet wonderen! Met Hege op reis en weinig duidelijke verplichtingen voor de rest mis ik de goesting om actief te zijn, om het beste van mezelf te geven – intrinsieke motivatie dus. Maar met extrinsieke motivatie ben ik wel aan te porren: zoals met een feestje achteraf, in het geval van Simons examen. En ook dit mailtje helpt al, los van de inhoud, op die manier: zonder specifieke aanleiding krijg ik gelukwensen voor hoe ik het er totnogtoe heb afgebracht, en goede raad over hoe het verder kan. Of liever: iemand anders vindt het zo belangrijk dat ik opnieuw zin krijg in hard werken, dat hij de moeite neemt om me daar persoonlijk aan te herinneren. Zo krijg ik meteen het gevoel dat het er toch wel degelijk iets toe doet. En energie om in gang te schieten!

Zo 10 mei

Terug in actie dus, dat is voor vandaag het plan. En inderdaad, het is maar een kwestie van beslissen – al snel heb ik weer een uur of vier gestudeerd. Zo moeilijk is het dus toch niet?
Het enige wat nu nog ontbreekt is een beetje perspectief: kan ik het voor mezelf duidelijker maken waarvoor ik nu studeer? Schumann laat ik even liggen, om Tchaikovsky te beginnen lezen. Maar daarbij zit ik op zoveel plaatsen vast, dat ik liever wacht tot ik weer les van Hege heb (dinsdag!). Mahler instuderen lukt ook maar zo-zo, de moeilijke trekken heb ik al bekeken, en nu is het afwachten tot de eerste repetitie vrijdag. En Beethoven en Shostakovich zitten er intussen zo in, dat ik er individueel niet veel meer aan kan verbeteren. Dan blijft er natuurlijk de techniekroutine over: toonladders, drieklanken, dubbelgrepen,… maar ook dat gaat niet echt vlot, omdat ik niet het gevoel heb dat het verbetert. En zo scheelt er aan alles wel wat.
Maar ik heb toch maar geoefend. En we zijn toch weer een dag verder.

Za 9 mei

Na het feestje van gisteren slaap ik eerst uit, en meteen is de toon voor de dag gezet: luiheid. Echt nietsdoen is het natuurlijk niet, ik oefen een beetje, en ga zelfs wat lopen, maar ik blijf me er wel leeg en lastig bij voelen. Het enige waar ik de hele tijd aan denk, is dat het morgen weer wat beter zal zijn: een dag minder om af te tellen, een dag dichter bij alle activiteiten die eraan komen: examen van kamermuziek, repetitie voor Mahler, Jeroen terugzien. Maar laten we wel wezen: aftellen helpt misschien op de achtergrond van mijn gedachten, maar het is absoluut geen activiteit op zich. Waarom kan ik me niet gewoon neerleggen bij de tijd die er is, en die gewoon vullen met dingen die wel leuk zijn – en die ik vanaf juni zal moeten missen? Bovendien heb ik in april bewezen dat ik op een maand nog heel veel werk kan verzetten, dus waarom zou ik de rek nu laten schieten, alsof het toch geen zin meer heeft?

Vrij 8 mei

Vandaag is het al kamermuziek wat de klok slaat. In de voormiddag hebben we les met het Shostakovich trio, en ’s avonds moeten we de finale van Beethoven spelen voor Simons examenconcert. Het verschil tussen de twee groepen zou niet groter kunnen zijn, en zo ondervind ik nog maar eens aan den lijve hoe gevoelig het concept kamermuziek eigenlijk wel is.
Groep een bestaat uit Fabio, mijn huisgenootje, en Emilia, en Poolse violiste. Emilia speelt goed, maar is eerder het solistische type – ze speelt eigenlijk het liefst alleen, en hoort liever geen kritiek van iemand anders dan haar leerkracht. Fabio vindt het wel nog leuk, alleen heeft hij het nog nooit gedaan – vraag me niet hoe, maar het is dus blijkbaar mogelijk om als pianist te overleven zonder kamermuziek. Bovendien componeert hij tegenwoordig meer, en is hij daardoor de oefenroutine (met daarbij horende concentratie) wat kwijt. En dan moet je dus repeteren: ze vinden allebei (om verschillende redenen weliswaar) een uur al ruimschoots voldoende als repetitie, en beginnen met hun ogen te draaien of hun eigen partij te studeren als ik even met de andere iets apart neem. En zelfs tijdens de les vandaag is het zo: ze maken er maar minimaal tijd voor vrij, en als Marcus, onze leraar, even iets zegt wat niet direct voor hen bestemd is, beginnen ze meteen te dromen – waardoor het dus superlang duurt eer we iets goed samen krijgen, aangezien ze enkel op hun eigen partij letten…
Daartegenover staat groep twee, die ’s avonds op de agenda staat. Dat is ons kwartet, waarmee we heel het jaar door hebben gerepeteerd, zelfs twee per week als het lukte. Bovendien hebben we een vrij vergelijkbaar niveau, en kunnen we ongestoord ons gedacht zeggen tegen elkaar. We gaan ook buiten de repetities om al eens iets drinken samen. En het belangrijkste van allemaal: we vinden kamermuziek het leukste wat er is…
Dat wordt beloond. Net als op mijn concert, krijgen we vanavond voor ons optreden een warm applaus en enkel positieve reacties achteraf. Het is zelfs een beetje grappig hoe lyrisch iedereen erover doet, zeker omdat we nu enkel de finale hebben gespeeld, goed voor zo’n tien minuten muziek. Maar we hebben er wel veel tijd in gestoken, en voor het grootste deel van ons werk (elke dag opnieuw zelf oefenen namelijk) krijgen we maar zelden waardering. Dus genieten we op avonden zoals deze maar extra hard van de receptie en de prachtige bloemen die Simon ons achteraf aanbiedt.

Do 7 mei

Sinds een paar dagen ben ik naar de DVD van het concert aan het kijken, in korte stukjes, om goed te kunnen opletten. Het is wel wat onwennig om mezelf bezig te zien, maar los daarvan valt het heel erg mee. Met het speelniveau kan ik zeker tevreden zijn, ik heb gespeeld zoals ik het kon (en dus niet veel verloren door zenuwen, een primeur!). Wat wel heel erg opvalt zijn de parasietbewegingen, waar Hege het al vaak over heeft gehad. Ik verlies zoveel energie aan dingen die niets met de muziek te maken hebben… daar heb ik nog veel aan te leren! Hege heeft al zo vaak gezegd dat ik mezelf eens op video moest opnemen om het beter te kunnen zien – ik moet haar alweer gelijk geven!
Ik blijf het opmerkelijk vinden hoeveel ze me dit jaar al heeft geholpen. Het is echt een toevalstreffer geweest: ze heeft dezelfde problemen gehad, en weet precies hoe die moeten worden opgelost. Het had evengoed anders kunnen zijn. Tegen Rebecka zegt ze net dezelfde dingen, en bij haar loopt het helemaal niet zo goed. We gaan samen eten in een Italiaans restaurantje, waarvan de eigenaars vrienden van Fabio zijn, en daar vertelt Rebecka dat ze plannen maakt om volgend jaar naar Mats, de andere docent, over te schakelen. Het rare is dat ik me heel goed kan voorstellen wat haar stoort in de lessen: ze vindt Hege te recht door zee, te grof soms (ze kan bijvoorbeeld heel hard beginnen lachen als iets niet lukt), en te overtuigd van haar eigen gelijk. Maar het zijn juist diezelfde dingen die ik interessant en motiverend vind: ze is misschien wel nogal hard, maar ook altijd opnieuw, en onuitputtelijk bereid om te helpen om het beter te maken. En ze heeft me nog nooit iets laten doen wat niét werkte – hoogstens iets wat pas na verloop van tijd werkte, omdat ik het tevoren niet goed begreep. Ondanks dat alles moet ik nu Rebecka toch steunen: als ze geen motivatie en inspiratie vindt in Hege’s lessen, kan ze maar beter zo snel mogelijk veranderen. Ik ben zelf toch ook veranderd na het eerste jaar, en daar heb ik nog geen seconde spijt van gehad...

Woe 6 mei

De wolken die zich gisteren verzameld hebben, zorgen vandaag voor regen en onweer, zowel in de lucht als in mijn hoofd. Ik heb, ondanks het moe zijn, heel slecht geslapen, weer nachtmerries gehad. Gelukkig ben ik minder dan gisteren op mijn eigen hoofd aangewezen: we hebben repetitie voor Shostakovich, en Rebecka heeft gevraagd om haar wat te helpen met analyse. Daarna is het klasconcert van de trompetklas, en ga ik samen met Joris en Liina boven eten. Het is leuk om even nergens aan te denken, want ik weet goed genoeg dat ik mijn slechte bui deels zelf in stand hou – daarom niet met opzet, maar ik pieker, en erger me aan vanalles en nog wat. En van zodra ik met andere mensen praat gaat het gewoon beter. Ik doe mijn best om wat vrolijker te zijn, en na een poosje ben ik dat ook echt… een self-fulfilling prophecy dus!

Di 5 mei

Een stil dagje. Hoewel, stil, helemaal niet eigenlijk – het oefenen lukt al veel beter. Ik ben begonnen met wat nieuwe stukken, en met mijn partij voor de zesde symfonie van Mahler, die we binnen drie weken met het schoolorkest zullen opvoeren. Maar in mijn hoofd is het toch vrij stil: ik ben moe en vind mijn draai niet. En hoewel ik me beter voel door het studeren (tenminste, beter dan zitten nietsdoen op mijn kamer), loop ik tijdens de pauzes wat verloren in de gang. Als ik niet blaak van energie en zelfvertrouwen, lijken er opeens veel minder mensen te zijn met wie ik toch een babbeltje wil aanknopen. Gelukkig is Joris sinds gisteren terug uit België – hij heeft zoveel te vertellen, het valt zelfs amper op dat ik er niet echt bij ben vandaag…

Ma 4 mei

Zoals gezegd is het weer tijd om cello te spelen. Maar zo opnieuw beginnen, het is toch niet gemakkelijk. Zou ik toch maar thuis blijven oefenen? Op school kan ik me wel beter concentreren. Dus doe die moeite maar – het is ook goed om even tot daar te wandelen. Maar als ik nu vertrek, zijn er geen klassen vrij. Binnen een halfuurtje dus… en zo wordt het opeens véél later…
Maar uiteindelijk geraak ik wel op school. Echt studeren kan ik het nog niet noemen, daarvoor is mijn conditie te ver weg: zelfs een uurtje achter elkaar spelen is eigenlijk al te veel. Verbazend, als ik bedenk hoe goed ik vorige week in vorm was – hopelijk komt het net even snel terug!

Zo 3 mei

Als ik wakker word, voel ik me wel 80 jaar oud – het fietsen van gisteren, na een zware training vrijdag, zit nog in mijn benen, en ook de repetitie, na zoveel dagen rust, laat zijn sporen na. Ik kom er niet toe om mijn kamer te verlaten, en blijf binnen maar wat aanmodderen: blog aanvullen, oude Humo lezen, beetje online-tv kijken,… Pas als het buiten bewolkt wordt, krijg ik zowaar zin om buiten te gaan – als het nu begint te regenen, duurt het misschien wel een paar dagen lang? Bovendien voel ik dat mijn hoofd genoeg heeft van de leegte. Morgen weer tijd om cello te spelen!

Za 2 mei

Vandaag mag mijn cello weer eens uit de kist – we hebben repetitie met het kwartet. Het voelt raar, maar ik ben heel blij dat ik toch zolang vakantie heb genomen. Mijn armen stribbelen vrij snel terug tegen, maar ik kan volgende week heel rustig mijn conditie weer opbouwen: Hege komt pas over een week terug, en tegen dan moet ik me alleen voorbereiden op het examen van kamermuziek…
In de namiddag maak ik met Fabio een tochtje naar Klagshamn met de fiets. Hij heeft gevraagd om eens te kunnen praten – hij en Mihaela zijn sinds vorige week uit elkaar, en dat is best wel moeilijk. Ze wonen hier nog steeds met z’n tweetjes in 1 kamer, en waren ook al vier jaren samen. Maar ik ken hen allebei niet heel goed, en begrijp ook niet zo goed wat er misgelopen is… Ach ja, als hij het gewoon eens wil kunnen vertellen, mij goed – wie ben ik om een namiddagje in de zon te weigeren?

Vrij 1 mei

Na Walpurgisnacht wil ik graag wat uitslapen, het is vrij laat geworden. Maar hoe moe ik ook ben, en hoe graag ik ook wil genieten van de vakantie, er komt ’s ochtends al vroeg licht en warmte in mijn kamer, waardoor ik vanzelf wakker wordt. Dan maar alles traag: naar school wandelen als je ook met de fiets kan, en een lange training op de piste – dat is ook vakantie nemen; en ik begin nog lekker even niet terug met spelen!